Chia sẻ CCCD gắn chip lên mạng xã hội, vài tháng sau bị yêu cầu đòi nợ hay bất ngờ khi mình đột nhiên trở thành giám đốc và nợ thuế hàng trăm triệu đồng.... Lộ lọt thông tin đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho các đối tượng lừa đảo trục lợi.
Rủi ro từ việc bị đánh cắp thông tin cá nhân
Một trong những vụ việc điển hình gần đây là trường hợp một người bất ngờ nhận được 30 triệu đồng chuyển vào tài khoản ngân hàng của mình mà không hề hay biết. Chưa đầy một ngày sau, người này nhận được cuộc gọi từ một kẻ lạ tự xưng là người đã chuyển tiền, yêu cầu người nhận chuyển trả số tiền này cùng với hơn 3 triệu đồng tiền lãi vì khoản vay "nóng" qua mạng. Đặc biệt, sự việc trở nên đáng lo ngại khi người này phát hiện rằng chứng minh nhân dân (CCCD) của mình đã bị lợi dụng để vay tiền mà không hay biết. Ngay khi yêu cầu người gọi đến cơ quan công an để làm rõ sự việc, nạn nhân đã liên tục nhận được các tin nhắn và cuộc gọi đe dọa, với giọng điệu hung hãn, đe dọa đến tính mạng.
Nạn nhân cho biết: "Họ yêu cầu tôi chuyển tiền vào tài khoản khác kèm với lãi suất. Người nhắn tin gọi điện cho tôi để đòi tiền thì không có danh tính rõ ràng. Khi tôi bảo ra công an làm việc thì họ đe doạ tôi và gia đình tôi, nên tôi mới đến công an để trình báo".
Trường hợp khác, một người phụ nữ bất ngờ phát hiện ra mình không chỉ là nạn nhân của việc rò rỉ thông tin cá nhân mà còn bị lợi dụng để đăng ký thành lập một công ty khai thác khoáng sản trái phép. Theo thông tin từ cơ quan chức năng, chị đã nhận được thông báo từ cơ quan thuế rằng một công ty mang tên chị đang nợ gần 300 triệu đồng tiền thuế, hiện tạm ngừng hoạt động và có dấu hiệu mua bán hóa đơn trái phép.
"Tôi mới xin được việc. Hồ sơ yêu cầu phải có mã số thuế nên tôi lên cơ quan thuế để lấy mã số thuế thì mới phát hiện ra việc này. Không hiểu tại sao bây giờ thông tin của tôi bị lộ mã số thuế để bây giờ phải nộp đến 300 triệu tiền thuế. Việc này tôi đã báo công an và cơ quan thuế" - nạn nhân của vụ việc cho biết.
Mới đây, một vụ lừa đảo qua công nghệ deepfake đã khiến một người dân mất 20 triệu đồng, sau khi nhận được cuộc gọi video từ một người bạn thân. Tuy nhiên, chị không thể ngờ rằng hình ảnh của người bạn trong cuộc gọi video đó chỉ là một sản phẩm của công nghệ giả mạo hình ảnh, hay còn gọi là deepfake.
Theo thông tin từ nạn nhân, cuộc gọi video này xuất hiện một người bạn thân thiết, người mà chị đã quen biết từ lâu, và trong video, người này tỏ ra rất gấp gáp, nói rằng đang gặp khó khăn tài chính và cần mượn tiền gấp. Tin tưởng vào người bạn, chị đã ngay lập tức chuyển khoản số tiền 20 triệu đồng mà người bạn yêu cầu. Chỉ khi sau đó, chị mới phát hiện ra rằng mình đã bị lừa, khi liên hệ lại với người bạn thật và nhận ra rằng họ không hề thực hiện cuộc gọi video đó.
Cơ quan Công an cảnh báo, cũng rất rủi ro khi nhiều người bị mất hay bị lộ lọt thông tin cá nhân từ thói quen đăng tải quá nhiều lên mạng trạng thái đang làm gì, ở đâu, với ai… công khai theo thời gian thực. Việc một ai đó tiết lộ quá nhiều về bản thân trên thế giới ảo đã vô tình biến những thông tin riêng tư của mình trở thành mỏ vàng cho tội phạm. Như trường hợp một số người trong giới văn nghệ sỹ đã tự biến mình trở thành mục tiêu của kẻ trộm khi để lộ lịch trình du lịch của mình trong khi nhà cửa không có ai trông giữ.
Đại uý Đặng Việt Anh, Phó Đội trưởng Đội điều tra, Phòng An ninh điều tra, Công an tỉnh Nam Định cho biết: "Ngoài việc người dân chia sẻ lên mạng xã hội cũng có thể dẫn đến việc bị các đối tượng theo dõi lịch trình di chuyển, tiếp cận để thực hiện các hành vi bắt cóc, tống tiền cưỡng đoạt tài sản dẫn đến nhiều nguy cơ tiềm ẩn gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội".
Nhận diện thủ đoạn giả mạo thông tin cá nhân
Hiện nay, tình trạng lộ lọt thông tin và dữ liệu cá nhân ngày càng gia tăng và không phải ai cũng nhận thức được mức độ nghiêm trọng của vấn đề này. Rất nhiều người dân vẫn không hiểu tại sao thông tin của mình lại bị lộ ra ngoài, và cũng không biết phải làm gì để phòng tránh. Tuy nhiên, nhận diện những thủ đoạn đánh cắp và làm giả thông tin cá nhân, cũng như thận trọng trong việc chia sẻ thông tin trên mạng xã hội chính là cách hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân trong thời đại số.
Mới đây, một người dân nhận được thẻ căn cước công dân (CCCD) gắn chip điện tử đã chia sẻ hình ảnh thẻ của mình trên mạng xã hội. Tuy nhiên, chỉ vài tháng sau, chị bất ngờ nhận được cuộc gọi từ một công ty tài chính yêu cầu thanh toán khoản vay mà chị không hề vay.
"Chỉ vô tình chia sẻ nhưng không nghĩ hậu quả lớn đến thế, mình đã bị một số công ty gọi thanh toán các khoản nợ mà bản thân mình không hề biết" - nạn nhân cho biết.
Thực tế, đã có rất nhiều người trở thành nạn nhân của các hành vi lừa đảo, xâm phạm quyền riêng tư chỉ vì vô tư chia sẻ hình ảnh thẻ căn cước công dân (CCCD) của mình trên mạng xã hội hoặc cung cấp thông tin này cho các dịch vụ không đảm bảo an toàn. Cơ quan công an cũng đã đưa ra cảnh báo về nguy cơ tiềm ẩn từ việc chia sẻ hình ảnh thẻ CCCD, đồng thời nhấn mạnh rằng mặc dù thẻ CCCD gắn chip điện tử có độ bảo mật cao, nhưng nếu không cẩn trọng, thông tin cá nhân của người dân vẫn có thể bị lợi dụng.
Theo cơ quan công an, việc người dân tự ý đăng tải, chia sẻ hình ảnh thẻ CCCD của mình lên các nền tảng trực tuyến hoặc cung cấp thông tin thẻ CCCD cho những dịch vụ không thiết yếu có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Các dịch vụ không cam kết bảo đảm an toàn thông tin cá nhân, hay thậm chí là việc cho mượn CCCD mà không có mục đích chính đáng, có thể tạo cơ hội cho kẻ gian lợi dụng và thực hiện các hành vi gian lận, giả mạo.
Đại uý Đặng Việt Anh, Phó Đội trưởng Đội điều tra, Phòng An ninh điều tra, Công an tỉnh Nam Định cho biết: "Các đối tượng có thể dễ dàng sử dụng công nghệ in 3D tạo các màng vân silicon giả mạo để từ đó có thể bẻ khoá được cửa ra vào các căn hộ hay các thiết bị điện tử có độ bảo mật kém để từ đó tiếp tục đánh cắp thông tin cá nhân của người dân nhằm thực hiện các mục đích xấu".
Cơ quan công an cũng đưa ra khuyến cáo, mã QR và chip trên thẻ CCCD chứa rất nhiều thông tin cá nhân mà tội phạm công nghệ cao rất dễ lợi dụng để trục lợi.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!