Sơn La, mảnh đất đa sắc màu văn hóa, đang nỗ lực gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống độc đáo của đồng bào dân tộc Mông. Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc bảo tồn bản sắc văn hóa không chỉ là trách nhiệm của các cấp chính quyền, mà còn là sứ mệnh của cả cộng đồng.
Người phụ nữ Mông trong trang phục truyền thống, đang dệt vải lanh
Sơn La, nơi gần 16% dân số là người Mông, tự hào sở hữu một kho tàng văn hóa rực rỡ. Từ những bộ trang phục rực rỡ sắc màu, đến ngôn ngữ độc đáo, những lễ hội truyền thống, nghề thủ công tinh xảo và các trò chơi dân gian, tất cả đều là những "mảnh ghép" tạo nên bức tranh văn hóa đa dạng, phong phú.
Lễ hội Gầu Tào của người Mông, với những điệu múa khèn sôi động
Tuy nhiên, trong quá trình hội nhập và phát triển, nhiều giá trị văn hóa quý báu của người Mông đang dần mai một. Bên cạnh đó, một số hủ tục và ảnh hưởng từ các tín ngưỡng không phù hợp cũng đặt ra những thách thức không nhỏ.
Du khách trải nghiệm giã bánh dày tại một điểm du lịch ở Mộc Châu
Trước thực trạng đó, các cấp, các ngành và địa phương ở Sơn La đã và đang triển khai nhiều giải pháp thiết thực. Ông Phạm Hồng Thu, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh, cho biết: "Sở đang triển khai Đề án 'Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số tỉnh Sơn La gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021-2030. Đồng thời, các kế hoạch bảo tồn văn hóa và phát triển bản du lịch cộng đồng cũng đang được thực hiện."
Đặc biệt, việc triển khai Kết luận số 335-KL/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về "Đề án xây dựng và phát triển văn hóa, con người Sơn La" là cơ sở quan trọng để các cấp, ngành phối hợp thực hiện hiệu quả các giải pháp bảo tồn và phát triển văn hóa.
Nghệ nhân Tráng A Lệnh đang thổi khèn tại bản Lọng Cang, Mường La, một bản làng nổi tiếng với những người Mông giỏi làm khèn và múa khèn trong các lễ hội truyền thống".
Tại huyện Bắc Yên, nơi có hơn 47% dân số là người Mông, việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa được đặc biệt chú trọng. Huyện đã ban hành nghị quyết về vấn đề này và tổ chức thành công nhiều lễ hội như Lễ hội Hồ sen, Lễ hội Vó ngựa trên mây, Lễ hội Miền đá cổ Hang Chú... nhằm đáp ứng nhu cầu văn hóa, tinh thần của người dân và thu hút du khách.
"Những hoạt động này không chỉ làm phong phú đời sống văn hóa, tinh thần của đồng bào Mông mà còn góp phần lan tỏa tình yêu và gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống trong thế hệ trẻ," ông Đỗ Văn Nhậm, Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Bắc Yên, nhấn mạnh.
Một góc chợ đêm Mộc Châu, với các gian hàng trưng bày sản phẩm truyền thống của người Mông
Thị xã Mộc Châu cũng tích cực vào cuộc với việc tổ chức tập huấn, truyền dạy văn hóa dân gian, rà soát nghệ nhân, bảo tồn kiến trúc nhà ở, trang phục, ẩm thực, lễ hội và các hoạt động văn hóa đặc trưng. Các khu, điểm du lịch trên địa bàn cũng dành không gian tái hiện văn hóa Mông, mang đến những trải nghiệm thú vị cho du khách.
Nghệ nhân Tráng A Lệnh, bản Lọng Cang, huyện Mường La, chia sẻ: "Việc lưu giữ văn hóa rất cần truyền lại cho thế hệ sau, để khi mình già đi, con cháu tiếp tục gìn giữ và phát huy."
Ông Phạm Hồng Thịnh cho biết thêm, việc công nhận các di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia như Lễ cúng dòng họ, nghệ thuật khèn, nghệ thuật tạo hoa văn trên trang phục của người Mông đã góp phần khơi dậy niềm tự hào dân tộc, khuyến khích cộng đồng người Mông chủ động bảo tồn và phát triển di sản văn hóa của mình.
Việc bảo tồn, khôi phục và phát huy nét văn hóa đặc trưng của dân tộc Mông là nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị. Mục tiêu là giữ gìn những giá trị văn hóa tốt đẹp đang có nguy cơ mai một, đồng thời góp phần tác động đến tư tưởng, nâng cao ý thức của cộng đồng trong việc gìn giữ bản sắc dân tộc.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!