Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, kết thúc 9 ngày nghỉ Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, tình hình tai nạn giao thông so với cùng kỳ của Tết năm ngoái giảm sâu cả ba tiêu chí là giảm trên 36% về số vụ, giảm trên 37% về số người thiệt mạng và giảm trên 38% về số người bị thương. Lực lượng cảnh sát giao thông các địa phương đã xử lý gần 56.000 trường hợp vi phạm trật tự an toàn giao thông, tước quyền sử dụng giấy phép lái xe, chứng chỉ chuyên môn với gần 3.000 trường hợp và hơn 7.000 giấy phép lái xe bị trừ điểm.
Sau 9 ngày nghỉ Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, số vụ tai nạn giao thông đã giảm đáng kể so với cùng kỳ Tết năm ngoái
Theo ông Lê Kim Thành, Phó Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, khẳng định kết quả khả quan trên là nhờ sự vào cuộc từ rất sớm và quyết liệt của Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương trong công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông dịp Tết. Cụ thể, từ đầu năm, Thủ tướng Chính phủ và các lãnh đạo cấp cao đã chỉ đạo sát sao; các bộ, ngành liên quan xây dựng kế hoạch cụ thể; lực lượng cảnh sát giao thông, công an các địa phương trực 100% quân số; ngành giao thông vận tải cải thiện và chỉnh trang hạ tầng, sẵn sàng phương tiện để phục vụ nhu cầu đi lại cao dịp Tết; các cơ quan truyền thông liên tục tuyên truyền về an toàn giao thông. Đặc biệt, việc ban hành và đưa vào áp dụng Nghị định 168 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2025) được xem là "cú hích" mạnh mẽ, góp phần thay đổi hành vi tham gia giao thông của người dân.
"Những lỗi vi phạm nguy hiểm như nồng độ cồn, vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ… đều giảm rõ rệt, có nơi giảm tới trên 30 – 40%. Con số này chứng tỏ ý thức tuân thủ pháp luật về giao thông của người dân đang được nâng cao", ông Thành chia sẻ.
Ông Lê Kim Thành, Phó Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia chia sẻ về công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông dịp Tết Nguyên đán 2025
Nghị định 168, được ký vào ngày 26/12 năm ngoái và chính thức có hiệu lực từ đầu năm nay, có tên đầy đủ là Quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ, trừ điểm và phục hồi điểm giấy phép lái xe. Đây được coi là bước tiến lớn trong nỗ lực đảm bảo trật tự an toàn giao thông tại Việt Nam. Việc ban hành Nghị định 168 không chỉ đúng thời điểm, phù hợp với tình hình thực tế, mà còn góp phần thay đổi hành vi tham gia giao thông, giảm thiểu tai nạn và xây dựng môi trường giao thông an toàn hơn. Thông thường, cần có một khoảng thời gian "độ trễ" để đánh giá tác động của các chính sách mới, nhưng nghị định này đã tạo ra hiệu ứng rõ rệt ngay lập tức.
"Nghị định 168 quy định rõ mức phạt hành chính cao hơn đối với vi phạm trật tự an toàn giao thông đường bộ, đồng thời áp dụng cơ chế trừ và phục hồi điểm giấy phép lái xe. Chính sự tăng nặng chế tài cùng việc trừ điểm trực tiếp đã không chỉ xử lý vi phạm hiệu quả mà còn tạo ra tính răn đe, giáo dục rõ rệt, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông. Nếu trước đây, những hành vi như phóng nhanh, vượt ẩu, lạng lách, vượt đèn đỏ, leo vỉa hè còn khá phổ biến, thì từ khi Nghị định 168 có hiệu lực, ý thức của người dân đã chuyển biến tích cực, trật tự và quy củ hơn rất nhiều, đúng như kỳ vọng về một hệ thống giao thông văn minh và an toàn", ông Thành cho hay.
Năm 2019, khi Nghị định 100 ban hành với mức xử phạt tăng cao, dư luận cũng có ý kiến trái chiều. Tuy nhiên, số vụ vi phạm nồng độ cồn sau đó đã giảm đáng kể. Tính đến năm nay, vi phạm nồng độ cồn được xử lý hơn 17.000 trường hợp, chỉ bằng một nửa so với cùng kỳ Tết năm ngoái. Cùng với đó, các lỗi như vượt đèn đỏ, đi ngược chiều hay chạy xe trên vỉa hè cũng giảm rõ rệt, đặc biệt tại đô thị lớn. Thậm chí, nhiều lái xe tự giác tuân thủ đèn tín hiệu dù không có mặt cảnh sát giao thông. Điều đó cho thấy mức phạt cao đóng vai trò quyết định trong việc thay đổi hành vi giao thông.
Kể từ khi Nghị định 100 được ban hành vào năm 2019 với mức xử phạt tăng cao, số vụ vi phạm nồng độ cồn đã giảm đáng kể
Ông Thành cho rằng, việc người dân băn khoăn về mức phạt cao là điều dễ hiểu, giống như giai đoạn đầu khi triển khai Nghị định 100. Tuy nhiên, mọi người đều bình đẳng trước pháp luật, và mức xử phạt được áp dụng cho tất cả những ai tham gia giao thông. Nếu tuân thủ luật, người tham gia giao thông sẽ không cần lo mức phạt là cao hay thấp.
"Một số vi phạm tưởng chừng rất đơn giản nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn, thậm chí có thể dẫn đến chết người. Vì tính mạng con người là vô giá, nên việc điều chỉnh mức phạt được cân nhắc kỹ lưỡng, sao cho tương xứng với mức độ vi phạm và ngăn chặn tình trạng vi phạm tràn lan. Thực tế chỉ sau một tháng áp dụng, ý thức tham gia giao thông đã cải thiện đáng kể, trật tự hơn, ngăn nắp hơn. Trong tương lai, khi tình hình an toàn giao thông tốt lên, các cơ quan tham mưu chính sách có thể cân nhắc điều chỉnh mức phạt cho phù hợp", ông Thành chia sẻ thêm.
Mức xử phạt cao đòi hỏi người tham gia giao thông phải ý thức rõ ràng hơn về hành vi trên đường. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều trường hợp vi phạm một cách ‘hồn nhiên’, không lường trước hiểm họa. Trưa ngày 3/2, trên cao tốc Nội Bài – Lào Cai, nhóm bốn người thản nhiên dừng ô tô ven đường để trải chiếu ngồi ăn cơm. Đội Tuần tra Kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc số 1 đã phát hiện, xử phạt tài xế 13 triệu đồng và trừ 6 điểm giấy phép lái xe do dừng đỗ trái phép. Việc ‘ăn cơm ven đường’ tưởng chừng đơn giản nhưng nếu xảy ra tai nạn sẽ dẫn đến hậu quả khôn lường.
Nhóm bốn người thản nhiên dừng ô tô ven đường để trải chiếu ngồi ăn cơm trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai vào trưa 3/2
"Những hành vi như trên tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn rất cao và phải xử lý nghiêm khắc. Với mức phạt như hiện nay, tôi tin rằng người vi phạm sẽ không lặp lại hành vi tương tự, và trường hợp này cũng là lời cảnh báo cho tất cả lái xe khác", ông Thành nhấn mạnh.
Tai nạn và ùn tắc giao thông vẫn còn tồn tại, chưa được giải quyết triệt để, đòi hỏi những bước chuyển biến mạnh mẽ. Nghị định 168 cùng các quy định về trật tự, an toàn giao thông đường bộ giữ vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy những thay đổi này. Một xã hội văn minh chỉ hình thành khi pháp luật được tôn trọng, ngay từ những hành vi nhỏ nhất trên đường. Hơn thế, văn hóa giao thông không chỉ dừng lại ở việc tuân thủ luật, mà còn thể hiện qua cách chúng ta ứng xử với nhau, cùng tạo nên môi trường giao thông lành mạnh và an toàn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!