Trong thời gian qua, nhiều vụ tai nạn đường sắt không phải do tàu chạy nhanh hay đường xấu, mà chủ yếu do hành vi vi phạm của người tham gia giao thông, đặc biệt là việc cố tình vượt qua đường ngang khi có tín hiệu cảnh báo.
Điển hình là tại các khu vực có đường ngang lắp đặt hệ thống cảnh báo và cần chắn tự động, nơi không có nhân viên chốt trực, tình trạng vi phạm diễn ra khá phổ biến. Một vụ việc gần đây cho thấy, dù chuông đã kêu và đèn đỏ sáng lên, tài xế xe tải vẫn bất chấp tín hiệu cảnh báo để vượt qua đường ngang. Khi cần chắn tự động hạ xuống, chiếc xe bị mắc kẹt giữa đường tàu. May mắn là tài xế đã lùi xe kịp thời, tránh được tai nạn khi đoàn tàu chỉ còn một khoảnh khắc nữa là lao tới, tuy nhiên, vụ việc này đã gây hư hỏng cần chắn.
Ông Phạm Văn Hiệp, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Thông tin tín hiệu Hà Nội cho biết: "Khi phát hiện sự cố cần chắn bị gẫy trung tâm sẽ báo cho công sở tại đến khắc phục. Trường hợp cần chắn hư hỏng nặng chưa khắc phục được ngay đơn vị sẽ phải cử người cảnh giới chờ đến sáng tập trung vật liệu để sửa chữa".
Đường ngang được lắp đặt hệ thống cảnh báo và cần chắn tự động nhưng không có nhân viên chốt trực, vì thế các vi phạm ngày càng trở nên phổ biến. Một ví dụ điển hình là tại đường ngang Km 26+500 trên tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng. Mặc dù biển cấm xe tải trọng lớn đã được lắp đặt, nhưng nhiều lái xe vẫn phớt lờ, khiến biển cấm dường như không có giá trị. Các phương tiện thuộc diện bị cấm vẫn lưu thông qua đây mỗi ngày. Để bảo vệ thiết bị và đảm bảo an toàn, đơn vị quản lý đã phải cắm cọc tiêu xung quanh khu vực đường ngang, nhưng điều này cũng không thể ngăn chặn hoàn toàn thiệt hại do vi phạm.
Anh Nguyễn Văn Ân, Cung trưởng Cung Tín hiệu Cẩm Giàng cho biết: "Mật độ phương tiện lớn, ý thức chấp hành của lái xe còn hạn chế, đặc biệt là không chấp hành tín hiệu đèn, chuông nên hư hại thiết bị ở đây diễn ra thường xuyên, có những ngày xảy ra 4, 5 vụ cần chắn bị gãy".
Với thực tế như vậy, tình trạng cần chắn tại các đường ngang cảnh báo tự động bị ô tô cố tình vượt qua, gây hư hỏng, đang có chiều hướng gia tăng. Chỉ tính từ đầu năm đến nay, đã xảy ra khoảng 150 vụ việc vi phạm nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn chạy tàu.
Trung tá Đỗ Thị Thu Thủy, Phó Đội trưởng Đội Cảnh sát giao thông đường sắt, Cục Cảnh sát giao thông cho biết: "Cảnh sát giao thông sẽ rà soát hệ thống camera tại các đường ngang để kịp thời phát hiện và xử lý tình trạng ô tô cố tình vượt đường ngang. Với lỗi vượt đường ngang khi cần chắn đang hạ người lái xe sẽ bị xử phạt từ 3 đến 5 triệu đồng. Những trường hợp cố tình vi phạm cảnh sát giao thông sẽ chuyển hồ sơ cho cảnh sát điều tra xác minh xử lý theo qui định pháp luật".
Mặc dù các chế tài xử phạt đã được áp dụng nghiêm khắc, nhưng đó chưa phải là lời cảnh báo duy nhất đối với hành vi coi thường pháp luật này. Không phải ai bị mắc kẹt tại đường ngang cũng có thể may mắn thoát ra kịp thời trước khi tàu đến. Khi tai nạn xảy ra, rất có thể tài xế sẽ không còn cơ hội để đối mặt với hình phạt, vì hậu quả của hành vi vi phạm có thể rất nghiêm trọng, thậm chí là mất mạng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!