Gần đây, tình trạng rao mua sổ bảo hiểm xã hội (BHXH), nhận làm dịch vụ BHXH có thu phí cao tràn lan trên mạng xã hội đang khiến không ít người lao động rơi vào cảnh "tiền mất, quyền lợi cũng mất".
Tại TP Hồ Chí Minh, cơ quan BHXH liên tục ghi nhận hiện tượng một số cá nhân đăng tải công khai số điện thoại, livestream, dùng logo, hình ảnh ngành BHXH để chào mời người lao động bán sổ hoặc làm thủ tục BHXH một lần có tính phí.
Xếp hàng rút bảo hiểm xã hội 1 lần tại BHXH TP Thủ Đức năm 2023 (Ảnh: Thế Hà)
Rút BHXH qua mạng: Coi chừng sập bẫy lừa đảo
Thủ đoạn quen thuộc là đề nghị người lao động "ủy quyền" nhận trợ cấp BHXH một lần. Người bán sẽ ký giấy ủy quyền, nộp sổ và giấy tờ tùy thân cho người mua – thực chất là một giao dịch ngầm để bên mua chiếm đoạt khoản trợ cấp. Nhiều người vì cần tiền gấp, thiếu hiểu biết hoặc sợ thủ tục rườm rà nên đồng ý.
"Toàn bộ các thủ tục liên quan đến BHXH hiện nay đều miễn phí nếu người dân tự thực hiện hoặc nhờ cơ quan BHXH hướng dẫn. Việc ủy quyền cho người lạ, đặc biệt là qua mạng xã hội, tiềm ẩn rất nhiều rủi ro."
— Đại diện BHXH TP Hồ Chí Minh
Tuy nhiên, theo cơ quan BHXH TP Hồ Chí Minh, đây là hành vi tiềm ẩn rủi ro pháp lý rất lớn. Người lao động nhận được một khoản tiền nhỏ, trong khi số tiền đáng lẽ được hưởng theo quy định cao gấp nhiều lần. Đặc biệt, khi người lao động thay đổi ý định, khai mất sổ hoặc qua đời, quyền lợi chỉ được giải quyết cho chính họ hoặc người thân hợp pháp – không ai khác.
Không chỉ vậy, việc giao nộp giấy tờ tùy thân cho người lạ còn mở đường cho các hành vi giả mạo, chiếm đoạt danh tính hoặc lợi dụng vào các mục đích phạm pháp.
Một hình thức khác là dịch vụ làm giúp thủ tục BHXH: gộp sổ, điều chỉnh thông tin, thu hồi tiền sai quy định… với giá cắt cổ. Không ít người chuyển tiền xong thì bị chặn liên lạc, hoặc bị yêu cầu nộp thêm nhiều lần với lý do "thiếu giấy tờ", "phát sinh phí".
Trong nhiều trường hợp, toàn bộ thông tin cá nhân người lao động bị đánh cắp, dẫn đến việc bị lợi dụng hoặc gặp khó khăn nếu sau này muốn làm lại sổ, điều chỉnh thông tin chính chủ.
Toàn bộ các thủ tục liên quan đến BHXH hiện nay đều miễn phí (Ảnh: Thế Hà)
Đừng đánh đổi tương lai chỉ vì vài triệu đồng trước mắt
Những dấu hiệu nhận diện "cò BHXH" trên mạng:
- Livestream tự xưng "chuyên viên BHXH"
- Dùng logo ngành BHXH trong avatar, banner
- Cam kết "làm nhanh", "rút được tiền BHXH không cần đi lại"
- Yêu cầu chuyển tiền trước, kèm ảnh giấy tờ tùy thân
- Tư vấn miễn phí ban đầu, sau đó thu phí cao bất ngờ
- Giao dịch qua tài khoản cá nhân, không có hóa đơn hay hợp đồng.
Liên tục trong vòng 2 năm qua, lượng người rút bảo hiểm xã hội tăng cao. Theo số liệu từ BHXH Việt Nam, trong năm 2023, cả nước có hơn 900.000 người rút BHXH một lần –cao nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Tại TP Hồ Chí Minh, bình quân mỗi tháng có hàng chục ngàn hồ sơ xin rút BHXH một lần. Chính xu hướng rút sổ ồ ạt cùng với tâm lý cần tiền gấp, ngại thủ tục đã tạo ra "mảnh đất màu mỡ" cho các dịch vụ "cò" BHXH lộng hành. Trong khi đó, toàn bộ các thủ tục này hoàn toàn miễn phí nếu người dân tự thực hiện qua kênh chính thức.
BHXH TP Hồ Chí Minh khuyến cáo người dân không bán sổ BHXH, không thuê người lạ làm thủ tục, không cung cấp thông tin cá nhân cho các tài khoản mạng xã hội không rõ nguồn gốc. Hãy cảnh giác trước mọi lời mời gọi, livestream "tư vấn tận tình" hay những hứa hẹn làm hồ sơ "nhanh, gọn, không cần đi lại".
Các kênh chính thống của BHXH TP Hồ Chí Minh gồm website, tổng đài, fanpage Facebook và TikTok đã được xác thực luôn sẵn sàng hướng dẫn miễn phí mọi thủ tục liên quan. "Bảo hiểm xã hội là tấm vé hưu trí, mong người lao động không đánh đổi nó chỉ vì lợi ích nhỏ trước mắt" – đại diện đơn vị này khuyến cáo.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!