Kịch truyền thanh Chí Phèo mang đến cho khán giả những trải nghiệm độc đáo, mới mẻ trong đó âm thanh là ngôn ngữ kể chuyện chính còn hình ảnh trở thành hình thức bổ trợ cho việc trình diễn. Điểm khác biệt ở vở Chí Phèo do nhóm LKLK (Loc Koc Leng Keng) mới dàn dựng đó là âm thanh được tạo trực tiếp 100% ngay trên sân khấu, trước mắt khán giả thông qua loạt đạo cụ và sự phối hợp ăn ý của từng bộ phận trong đội ngũ thực hiện.
"Khi quyết định đưa tiếng động trực tiếp lên sân khấu thay vì chọn phương án phát bản thu âm, chúng tôi đã tìm mọi cách để có thể thể hiện tác phẩm Chí Phèo chỉ qua âm thanh mà lược bỏ tác động của yếu tố diễn xuất. Khi nhìn lên sân khấu, khán giả sẽ không thấy nhân vật. Nghệ sĩ cũng không cần hóa trang mà họ diễn với micro, bằng giọng nói của mình làm sao cho khán giả hiểu được nhân vật và thế giới câu chuyện. Với mỗi người tới xem vở kịch, chúng tôi đều có lời nhắn nhủ được gọi là góc tỉnh táo, rằng trên sân khấu không phải nhân vật mà là những nghệ sĩ, bằng phương tiện âm thanh đưa khán giả hình thành ra thế giới câu chuyện độc bản của mình thông qua tưởng tượng", đạo diễn Vũ Phúc Ân cho biết.
Đạo diễn Vũ Phúc Ân (áo vàng) và ekip thực hiện vở kịch truyền thanh Chí Phèo
Anh cũng chia sẻ rằng, kịch truyền thanh không phải là điều mới nhưng cách tái tạo âm thanh, mang đến cả không gian làng quê Bắc bộ qua các dụng cụ tạo âm thanh một cách trực tiếp, ngay trên sân khấu là những điều ekip thực hiện nỗ lực tập luyện suốt nhiều tháng. "Trong thời đại số, khi mọi thứ diễn biến rất nhanh, cứ mải miết cuốn đi, tôi mong muốn vở kịch như những phút giây để khán giả lắng lại, lắng nghe những thanh âm, để cho trí tưởng tượng của mình được kích thích để từ đó một câu chuyện riêng về Chí Phèo vốn đã rất quen thuộc bao năm nay được sống lại theo cách mới mẻ trong tâm trí của mỗi người".
Điểm đặc biệt của vở diễn này là việc đạo diễn, nhà sản xuất người Mỹ Aaron Toronto đảm nhận vai Chí Phèo. Ban đầu, vai diễn này được giao cho Hoàng Luân, một diễn viên trẻ người Việt, nhưng sau lần diễn thử phiên bản đầu tiên, Hoàng Luân lên đường thực hiện nghĩa vụ quân sự. Trước sự thay đổi đột ngột, đạo diễn Vũ Phúc Ân cùng ekip của mình quyết định tìm kiếm một hướng đi mới. Thay vì một diễn viên Việt Nam khác, anh quyết định chọn một "Chí Phèo ngoại quốc". Ban đầu, Aaron Toronto tưởng rằng mình được nhờ tìm người đóng vai Chí Phèo, nhưng khi biết được chính mình sẽ đảm nhận vai diễn này, Aaron rất bất ngờ. Sau những trao đổi kỹ lưỡng, thân tình với đạo diễn, Aaron đồng ý tham gia vì thấy được sự đồng điệu và tin tưởng trong cách tiếp cận nghệ thuật. "Aaron là một nghệ sĩ chuyên nghiệp, anh ấy sẽ không nhận tham gia dự án nếu không hiểu rõ mình sẽ làm gì" - đạo diễn Vũ Phúc Ân cho biết.
Đạo diễn phim Đêm tối rực rỡ - Aaron Toronto - vào vai Chí Phèo và NSƯT Phạm Huy Thục thể hiện vai Bá Kiến
Được thực hiện ở quy mô đồ án tốt nghiệp của nhóm sinh viên chuyên ngành truyền thông đại học FPT TP Hồ Chí Minh gồm Thảo Ly, Khánh Linh, Như Mai, Thanh Tâm… nhưng kịch truyền thanh Chí Phèo đã vượt lên trên phạm vi những bài tập để trở thành điểm kết nối đầy tâm huyết của những nghệ sĩ thuộc các thế hệ, những bạn trẻ đam mê nghệ thuật. NSƯT Phạm Huy Thục, nguyên Phó Hiệu trưởng trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TP Hồ Chí Minh, đảm nhận vai Bá Kiến kể lại, khi mới nhận lời tham gia, ông nghĩ đơn giản rằng chỉ cần cầm kịch bản đọc và thu âm là xong. Nhưng quá trình tập luyện lại cho ông thấy đây là một thử thách lớn. "Không có hình ảnh hỗ trợ, tất cả cảm xúc, tình huống, xung đột phải truyền tải bằng giọng nói, từng câu, từng chữ. Điều này đòi hỏi diễn viên phải tập trung và dày công luyện tập", ông nói.
Vở kịch mang đến cách tiếp cận mới lạ, độc đáo với tác phẩm văn học nổi tiếng của nhà văn Nam Cao
Đạo diễn Vũ Phúc Ân cũng thừa nhận ban đầu anh hơi "chơi chiêu" khi mời các nghệ sĩ đồng hành với mình, rằng không cần phải diễn xuất chỉ cần thoại. Những tưởng mọi việc sẽ đơn giản nhưng hóa ra, điều thách thức của vở lại nảy sinh do… không được diễn. NSƯT Đinh Linh, nhạc sĩ sáng tác âm nhạc của dự án, thì cho biết ban đầu từ chối tham gia vì đã "ở ẩn" nhưng sau đó bị cuốn hút bởi cách tiếp cận của đạo diễn. Anh sử dụng nhạc cụ truyền thống để làm nền cho vở kịch, tạo ra sự kết nối ấn tượng giữa thoại, tiếng động và âm nhạc.
Các công đoạn tạo âm thanh, tiếng động mang đến không gian ấn tượng cho vở kịch được thực hiện trực tiếp trên sân khấu
Chọn tác phẩm Chí Phèo để mang đến thể nghiệm mới cho sân khấu đó là kết quả của cả quá trình khảo sát nghiêm túc để đo lường thị hiếu khán giả. Bên cạnh hình thức thể hiện truyền thanh, vở diễn còn tạo thêm những điểm nhấn mới ở bầu không khí ma mị trong cách mở đầu, cách dẫn dắt người xem đi theo câu chuyện với những góc nhìn khác về "con quỷ của làng Vũ Đại", về thiện và ác, dành nhiều đất hơn cho nhân vật bà cô của Thị Nở để có tiếng nói về nữ quyền đồng thời cũng có thêm chút hài nhẹ nhàng, duyên dáng để làm dịu bầu không khí… Trong 70 phút vở diễn, khán giả còn được nghe những làn điệu chèo, những bài đồng dao được thể hiện trên nền âm nhạc truyền thống…
Nhân vật bà cô của Thị Nở (phải) được xây dựng đầy đặn, ấn tượng hơn
Nhóm Loc Koc Leng Keng với sự dẫn dắt của đạo diễn Vũ Phúc Ân cho biết, trong tương lai họ mong muốn có cơ hội đưa những thể nghiệm mới về âm thanh của mình đi xa hơn, tới gần hơn nữa với công chúng không chỉ trong nước mà cả quốc tế với những vở diễn đa dạng hơn về đề tài, những dự án "chạm" hơn nữa, độc đáo hơn nữa, tiến sâu vào thế giới của những thanh âm. Để từ đó vượt qua những rào cản về khác biệt ngôn ngữ cùng khán giả có những phút giây lắng mình, lắng nghe, kích hoạt trí tưởng tưởng bay bổng mà tìm về thế giới độc bản của mỗi người.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!