Khi trí tuệ nhân tạo (AI) không còn đơn thuần là công cụ hỗ trợ mà đang tiến hóa thành một "đồng nghiệp" thực thụ, cách chúng ta vận hành công việc đang bước vào một giai đoạn chuyển mình sâu sắc. Báo cáo Work Trend Index 2025 của Microsoft mới đây đã giới thiệu khái niệm Frontier Firm – mô hình doanh nghiệp trong kỷ nguyên AI, nơi con người và AI agent phối hợp trong một cấu trúc linh hoạt, thông minh và hiệu quả hơn bao giờ hết.
Bản báo cáo dựa trên khảo sát 31.000 người tại 31 quốc gia, kết hợp tín hiệu từ Microsoft 365, dữ liệu tuyển dụng LinkedIn và nhận định chuyên gia. Microsoft xác định ba giai đoạn chuyển đổi: AI bắt đầu như một trợ lý, sau đó trở thành đồng nghiệp kỹ thuật số, và cuối cùng là khi AI agent có thể tự vận hành quy trình, làm việc nhóm và xử lý nhiệm vụ vốn chỉ dành cho con người.
Theo Microsoft, AI không phải là mối đe dọa mà là phần bổ sung. Một số công việc cũ sẽ biến mất, nhưng những công việc mới sẽ xuất hiện, và phần lớn sẽ tiến hóa cùng AI.
Hiện phần lớn doanh nghiệp vẫn ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, Microsoft tin rằng trong 2–5 năm tới, mọi tổ chức đều sẽ dần chuyển mình thành Frontier Firm. Động lực cho sự chuyển đổi này đến từ thực tế rằng 80% lực lượng lao động toàn cầu đang quá tải – quá nhiều việc, quá ít thời gian. Khi đó, việc "mua trí tuệ theo yêu cầu" thông qua AI agent sẽ là một giải pháp chiến lược.
Tuy nhiên, triển khai AI là chưa đủ. Doanh nghiệp cần thay đổi tư duy: không còn mặc định mọi công việc tri thức phải do con người làm. Giống như việc sử dụng phần mềm để gửi báo cáo, trong tương lai, chúng ta sẽ tạo và quản lý các AI agent để hoàn thành công việc.
Chỉ 844 người trong khảo sát đang làm việc tại các Frontier Firm – nơi AI đã được triển khai toàn diện và được xem là yếu tố then chốt để tạo ra lợi nhuận. Tuy chiếm tỷ lệ nhỏ, nhóm này cho thấy kết quả vượt trội: công ty tăng trưởng mạnh, nhân viên làm được nhiều việc hơn, thấy công việc có ý nghĩa hơn và ít lo sợ bị AI thay thế.
Microsoft nhấn mạnh rằng thay vì giảm nhân sự, các doanh nghiệp nên duy trì và nâng cao năng lực con người bằng cách kết hợp với AI. Đây cũng là lúc xuất hiện vai trò mới: "người quản lý AI agent" – người điều phối, giám sát và tối ưu hiệu suất cho các đồng nghiệp kỹ thuật số.
Sự thay đổi này cũng đang làm mờ ranh giới giữa mô hình tổ chức truyền thống và cách làm việc linh hoạt. Sơ đồ tổ chức cũ sẽ dần được thay bằng "Work Chart" – nơi con người và AI được sắp xếp theo mục tiêu thay vì chức năng, vận hành như một ê-kíp dự án.
Kỹ năng làm việc cùng AI vì thế trở thành yêu cầu bắt buộc. Gần một nửa lãnh đạo doanh nghiệp đang ưu tiên đào tạo lại đội ngũ để làm chủ công nghệ, đồng thời tuyển thêm các vị trí mới như AI trainer, chiến lược gia AI hay chuyên viên quản lý AI agent.
Theo Microsoft, AI không phải là mối đe dọa mà là phần bổ sung. Một số công việc cũ sẽ biến mất, nhưng những công việc mới sẽ xuất hiện, và phần lớn sẽ tiến hóa cùng AI. Đó chính là bản chất của Frontier Firm – nơi con người và AI đồng hành, không cạnh tranh.
Việt Nam đứng đâu trước xu hướng sử dụng AI Agent?
Tại Việt Nam, khái niệm “AI agent” – các tác nhân số có thể tự động thực hiện và phối hợp công việc – vẫn còn tương đối mới. Tuy vậy, một số doanh nghiệp công nghệ và agency tiên phong đã bắt đầu thử nghiệm các ứng dụng gần với vai trò của AI agent trong thực tế, như tự động hóa quy trình phân tích dữ liệu, hỗ trợ lập trình, hoặc lên khung nội dung tiếp thị.
Microsoft xác định ba giai đoạn chuyển đổi: AI bắt đầu như một trợ lý, sau đó trở thành đồng nghiệp kỹ thuật số, và cuối cùng là khi AI agent có thể tự vận hành quy trình và làm việc.
Anh Nguyễn Việt Hùng, trưởng nhóm kỹ thuật tại một công ty phần mềm SaaS ở Hà Nội, cho biết đội của anh đang thử nghiệm các công cụ AI hỗ trợ kiểm thử mã, phân tích yêu cầu và tạo tài liệu kỹ thuật.
"Chúng tôi đang xem xét tích hợp sâu hơn, nhưng hiện vẫn dừng ở mức hỗ trợ. Việc AI thực sự chủ động điều phối hoặc tự xử lý hoàn toàn vẫn còn là câu chuyện tương lai – nhưng là điều chúng tôi nghĩ tới."
Ở lĩnh vực marketing, một số agency tại TP.HCM cũng đang nghiên cứu cách ứng dụng AI vào bước đầu của quy trình sáng tạo. Chị Lê Minh Trang, trưởng nhóm chiến lược tại một agency quảng cáo, chia sẻ:
"Chúng tôi đang thử các công cụ có tính năng tương tự agent để lên gợi ý nội dung, phân tích hành vi người dùng hoặc dự báo hiệu suất chiến dịch. Dù còn nhiều cân nhắc về độ chính xác và khả năng kiểm soát, nhưng tiềm năng là rất rõ ràng."
Theo báo cáo từ FPT.AI, nhu cầu mở rộng ứng dụng AI trong doanh nghiệp Việt đang chuyển từ chatbot đơn lẻ sang các hệ thống thông minh hơn, có khả năng phối hợp đa tác vụ. Dù chưa thể gọi đó là AI agent đúng nghĩa, nhưng đây có thể xem là bước chuyển đầu tiên trên hành trình hình thành những Frontier Firm nội địa trong tương lai.
Việc ứng dụng AI agent tại Việt Nam hiện vẫn ở giai đoạn khởi đầu, tập trung ở nhóm doanh nghiệp có nền tảng công nghệ mạnh và tư duy đổi mới sớm. Tuy nhiên, với tốc độ chuyển đổi số đang tăng nhanh cùng áp lực về hiệu suất và chi phí, AI agent có thể trở thành lực lượng kỹ thuật số song hành cùng con người trong nhiều doanh nghiệp Việt chỉ trong vài năm tới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!