Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: ABC News/AP)
Đơn kiện được đệ trình lên Tòa án Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ bởi Trung tâm Tư pháp Tự do (LJC), một nhóm vận động pháp lý tranh luận thay mặt cho 5 doanh nghiệp mà họ cho là đã bị "tổn hại nghiêm trọng" bởi chính sách thuế quan đối ứng mới của ông Trump.
Đơn kiện viện dẫn mức thuế quan mà Tổng thống Donald Trump áp lên các đối tác thương mại nước ngoài là bất hợp pháp theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA).
Đạo luật IEEPA trao cho Tổng thống Mỹ thẩm quyền áp đặt các quyền hạn kinh tế khẩn cấp để ứng phó với "mối đe dọa bất thường và đặc biệt" đối với an ninh quốc gia hoặc nền kinh tế. Nhưng theo nguyên đơn trong trường hợp này, các tiêu chí để làm căn cứ cho việc ban hành thuế quan chưa được đáp ứng. Đơn khiếu nại cũng cáo buộc rằng luật không cho phép Tổng thống đơn phương áp đặt thuế quan.
"Không một cá nhân nào nên có quyền áp đặt các loại thuế có khả năng gây ra hậu quả kinh tế toàn cầu to lớn như vậy", ông Jeffrey Schwab - cố vấn cấp cao tại Trung tâm Tư pháp Tự do, cho biết trong một tuyên bố. "Hiến pháp trao quyền thiết lập mức thuế suất, bao gồm cả thuế quan cho Quốc hội, chứ không phải cho Tổng thống".
Trong một tuyên bố với kênh CNN, người phát ngôn Nhà Trắng Harrison Fields cho biết thâm hụt thương mại với các quốc gia khác có thể cấu thành "tình trạng khẩn cấp quốc gia".
"Tổng thống Trump đang bảo vệ nước Mỹ bằng cách chấm dứt tình trạng thâm hụt thương mại với các đối tác quốc tế, đặc biệt là Trung Quốc", ông Harrison Fields cho biết. "Kế hoạch của Tổng thống là tạo ra sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp và người lao động để giải quyết tình trạng khẩn cấp quốc gia của đất nước chúng ta về thâm hụt thương mại kinh niên".
Ông Trump khẳng định không có ngoại lệ về thuế quan. (Ảnh AP)
Đây không phải là lần đầu tiên thách thức pháp lý nhằm vào các mức thuế quan toàn diện của Tổng thống Trump. Trước đó, vào ngày 3/4, Liên minh Tự do Dân sự Mới (NCLA), một nhóm dân quyền, đã đệ đơn khiếu nại với lý do rằng IEEPA không cho phép Tổng thống ban hành thuế quan. Đơn kiện đã được đệ trình lên Tòa án Quận Hoa Kỳ thuộc Quận phía Bắc Florida, thay mặt cho Simplified - một công ty có trụ sở tại Florida kinh doanh vật liệu nhập khẩu từ Trung Quốc.
"Bằng cách viện dẫn quyền lực khẩn cấp để áp đặt thuế quan toàn diện đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc mà luật không cho phép, Tổng thống Trump đã lạm dụng quyền lực đó, chiếm đoạt quyền kiểm soát thuế quan của Quốc hội và làm đảo lộn sự phân chia quyền lực của Hiến pháp", ông Andrew Morris - cố vấn tố tụng cấp cao tại NCLA, nói trong một tuyên bố thông báo về vụ kiện của Simplified.
Tổng thống Trump đã "mạnh tay" áp thuế đối ứng với nhiều quốc gia trên thế giới, song lại thay đổi quyết định ngay sau đó khi tạm hoãn 90 ngày. Ngày 9/4, ông Trump đã giảm thuế đối ứng về mức cơ sở 10% trong vòng 90 ngày cho tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ bị áp thuế này để tạo điều kiện cho đàm phán thương mại.Tuy nhiên, Trung Quốc là một ngoại lệ. Lãnh đạo Nhà Trắng đã tăng thuế đối ứng với đối thủ địa chính trị lớn nhất của Mỹ lên tổng cộng 145% như một phần của động thái "ăn miếng, trả miếng" trong cuộc chiến thương mại đang diễn ra giữa hai nước.
Ngày 13/4, trong một bài đăng trên mạng Truth Social, Tổng thống Donald Trump viết: "Không ai tránh khỏi vấn đề liên quan đến cán cân thương mại không công bằng và rào cản thuế quan phi tiền tệ mà các quốc gia khác đã sử dụng để chống lại chúng tôi, đặc biệt là Trung Quốc".
Ông nhấn mạnh thêm: "Không có ngoại lệ thuế quan nào được công bố hôm 11/4. Những sản phẩm này phải chịu thuế quan fentanyl 20% hiện hành và chúng chỉ được chuyển sang nhóm thuế quan khác".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!