Những người phản đối sắc lệnh đình chỉ Chương trình tiếp nhận người tị nạn của ông Trump. (Ảnh: AP)
Sắc lệnh hành pháp của ông Trump yêu cầu đình chỉ một chương trình đã kéo dài hàng thập kỷ, cho phép tiếp nhận hàng nghìn người tị nạn vào Mỹ mỗi năm.
Tuy nhiên, phán quyết của Thẩm phán Jamal N. Whitehead tại Tòa án Quận phía Tây Washington đã ban hành lệnh tạm thời yêu cầu chính phủ khôi phục hiệu quả Chương trình Tiếp nhận người tị nạn và tài trợ cho các tổ chức hỗ trợ người tị nạn trong khi tòa án tiếp tục xem xét các giá trị của vụ kiện nhằm ngăn chặn sắc lệnh của Tổng thống Trump.
Thẩm phán Whitehead cho rằng có vẻ như chính quyền Tổng thống Donald Trump đã vượt quá thẩm quyền hợp pháp của mình khi đình chỉ một chương trình mà Quốc hội thiết lập theo Hiến pháp vào năm 1980. Kể từ đó, hơn 3 triệu người tị nạn đã được tiếp nhận vào Mỹ theo chương trình này.
Thẩm phán Whitehead, người được cựu Tổng thống Joe Biden đề cử, cho biết trong phán quyết từ tòa án có lập luận rằng sắc lệnh của Nhà Trắng là "sự vô hiệu hóa hiệu quả ý chí của Quốc hội".
Thêm một sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Donald Trump bị ngăn chặn. (Ảnh: AFP)
Bà Laurie Ball Cooper - Phó chủ tịch phụ trách các chương trình pháp lý của Mỹ tại Dự án Hỗ trợ Người tị nạn Quốc tế, một tổ chức phi lợi nhuận đại diện cho các nguyên đơn, cho biết trong một tuyên bố rằng quyền quyết định của Tổng thống không phải là vô hạn. Bà cho biết: "Lệnh cấm người tị nạn là bất hợp pháp và phải chấm dứt".
Người phát ngôn của Nhà Trắng và Bộ Tư pháp đã không trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận.
Chương trình Tiếp nhận người tị nạn của Mỹ đã tồn tại qua 7 nhiệm kỳ tổng thống, bao gồm cả nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump. Các nguyên đơn đã cáo buộc ông Trump vi phạm luật thiết lập chương trình về người tị nạn, cũng như các thủ tục lập quy của Đạo luật Thủ tục hành chính và bảo đảm của Tu chính án thứ Năm về quy trình tố tụng hợp pháp.
9 nguyên đơn cá nhân bao gồm một người tị nạn 22 tuổi từ Cộng hòa Dân chủ Congo đã dành hai năm để nộp đơn xin tái định cư tại Mỹ, bên cạnh ba tổ chức nhận được tài trợ của liên bang để giúp người tị nạn tái định cư tại Mỹ, đã cùng tham gia trong vụ kiện.
Biểu tình phản đối sắc lệnh đình chỉ Chương trình tiếp nhận người tị nạn của ông Trump. (Ảnh: AP)
Ông Trump đã nói rằng ông có xu hướng kháng cáo các quyết định bất lợi của tòa án. Chính phủ có thể yêu cầu Tòa phúc thẩm Hoa Kỳ tại Khu vực 9 hoãn phán quyết của Thẩm phán Whitehead. Việc hoãn phán quyết của tòa phúc thẩm hoặc Tòa án Tối cao sẽ đưa lệnh hành pháp trở lại hiệu lực trong khi quá trình khiếu nại pháp lý đối với lệnh này vẫn tiếp tục.
Nhưng ngay cả khi phán quyết sơ bộ của Thẩm phán Whitehead có hiệu lực, vẫn chưa rõ liệu chính quyền Trump có tuân thủ hay không. Tổng thống Trump đã phải đối mặt với một làn sóng kiện tụng thách thức các lệnh do ông ban hành, nhưng các cơ quan chính phủ đã liên tục tìm ra kẽ hở để duy trì hiệu quả các sắc lệnh của ông Trump, bất chấp chỉ thị từ các thẩm phán.
Mặc dù không có thẩm phán nào phát hiện ra các quan chức chính quyền coi thường phán quyết của tòa án, nhưng một bài đăng trên mạng xã hội của ông Trump nói rằng: "Người cứu đất nước mình sẽ không vi phạm bất kỳ luật nào" - đã làm gia tăng nỗi lo về một cuộc khủng hoảng hiến pháp.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!