"Tôi đã yêu cầu Ngoại trưởng Marco Rubio ngay lập tức giải quyết và ghi nhớ yêu cầu này" - Tổng thống Trump cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social.
Kênh đào Panama băng qua phần hẹp nhất của eo đất giữa Bắc và Nam Mỹ, cho phép tàu thuyền di chuyển nhanh hơn giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Kênh đào này vận chuyển khoảng 40% lượng container của Mỹ mỗi năm.
Washington đã hoàn tất việc xây dựng kênh đào Panama vào đầu thế kỷ 20, nhưng đã trao quyền kiểm soát tuyến đường thủy quan trọng về mặt chiến lược này cho Panama vào năm 1999.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần tuyên bố rằng ông muốn "lấy lại" kênh đào. Trước khi nhậm chức vào tháng 1, ông đã nói với các phóng viên rằng ông sẽ không loại trừ khả năng sử dụng biện pháp vũ lực, kinh tế hoặc quân sự để giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama.
Ông Trump tuyên bố rằng cả kênh đào Panama và kênh đào Suez đều không tồn tại nếu không có nước Mỹ. Ông không nêu rõ chính xác Washington đã đảm bảo sự tồn tại của kênh đào Suez - vốn được hình thành, tài trợ và xây dựng mà không có sự tham gia của Mỹ vào những năm 1850 - như thế nào.
Ảnh chụp kênh đào Panama vào ngày 23/4/2025. (Ảnh: AFP)
Kênh đào Suez hoạt động dưới sự kiểm soát của Pháp, Anh và sau đó là Ai Cập, tất cả đều không có sự xây dựng hoặc tài trợ của Mỹ. Tuy nhiên, Hoa Kỳ đã dẫn đầu nỗ lực rà phá bom mìn quốc tế trên tuyến đường thủy này sau Chiến tranh Yom Kippur giữa Ai Cập và Israel vào năm 1973.
Trong khi đó, việc xây dựng kênh đào Panama - nối liền Đại Tây Dương và Thái Bình Dương - thực sự đã được Mỹ thực hiện vào đầu thế kỷ 20, sau khi một dự án ban đầu của Pháp bị đình trệ. Kênh đào đã được chuyển giao cho Panama kiểm soát vào năm 1999 theo Hiệp ước Torrijos-Carter, trong đó quy định rằng nó sẽ vẫn trung lập và mở cửa cho tất cả các quốc gia.
Các quan chức Panama trước đây đã bác bỏ khẳng định và đe dọa của Tổng thống Trump. Cơ quan quản lý kênh đào Panama vẫn khẳng định rằng kênh đào này chỉ do Panama điều hành, không có bằng chứng nào cho thấy chịu sự kiểm soát của Trung Quốc.
Tổng thống Panama Jose Raul Mulino đã tuyên bố rằng kênh đào là một phần tài sản bất khả xâm phạm của Panama, đồng thời nhấn mạnh rằng đất nước này vẫn duy trì toàn quyền kiểm soát các hoạt động tại kênh đào.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!