Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) vừa công bố báo cáo thường niên với tín hiệu đáng chú ý: trong năm 2024, có 22 trong tổng số 32 quốc gia thành viên đạt mục tiêu chi ít nhất 2% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho quốc phòng - mức tối thiểu được đặt ra từ sau khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát năm 2022.
Tổng chi tiêu quốc phòng của các nước châu Âu và Canada trong năm nay đã tăng hơn 19% so với năm 2023. So với năm 2014, thời điểm chỉ có 3 nước đạt mục tiêu 2% GDP, sự chuyển biến này cho thấy nỗ lực rõ rệt của NATO trong việc nâng cao năng lực phòng thủ tập thể.
Tuy nhiên, bức tranh chi tiêu quốc phòng trong khối vẫn còn phân hóa. Trong khi Mỹ, Anh, Đức và Pháp đều đã đạt hoặc vượt ngưỡng, một số quốc gia như Bỉ (1,29%), Tây Ban Nha, Canada hay Italy vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. Chính phủ Bỉ mới đây tuyên bố sẽ thành lập một quỹ quốc phòng đặc biệt từ ngày 1/7 để hoàn thành mục tiêu 2% trong năm nay. Quỹ này sẽ sử dụng lợi nhuận từ các khoản đầu tư công và ngân sách nhà nước, tập trung vào các lĩnh vực công nghệ cao và đổi mới quốc phòng.
Trụ sở NATO tại Brussels, Bỉ. (Ảnh: Kyodo/TTXVN)
Trong khi đó, Mỹ – quốc gia có tổng chi tiêu quốc phòng chiếm tới 64% toàn khối – vẫn tiếp tục gây sức ép buộc các đồng minh tăng đóng góp. Tổng thống Donald Trump, trước thềm Hội nghị thượng đỉnh NATO dự kiến diễn ra vào tháng 6 tại La Haye (Hà Lan), đã kêu gọi các nước nâng mức chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP – mức vượt xa cả tỷ lệ hiện tại của Mỹ (3,19%).
Yêu cầu này ngay lập tức gây tranh cãi trong nội bộ NATO. Một số quốc gia cho rằng việc nâng chi tiêu lên 5% là không thực tế, trong bối cảnh nhiều nước vẫn đang nỗ lực đạt mức 2%. Việc cân đối giữa năng lực tài chính quốc gia và trách nhiệm trong liên minh đang là thách thức lớn với không ít thành viên.
Dù còn những khác biệt, xu hướng tăng chi tiêu quốc phòng trong NATO vẫn cho thấy cam kết chung đối với an ninh tập thể và phản ứng trước các thách thức an ninh ngày càng phức tạp.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!