Những người di cư đến New York đang chờ được bố trí nơi tạm trú tại Khách sạn Roosevelt. (Ảnh: NY Times)
Tờ New York Times mới đây đã dẫn các tài liệu hành chính cho biết nhóm 6.300 người đầu tiên đã bị chính phủ Mỹ đưa vào danh sách những người "đã chết", bao gồm cả "tội phạm bị kết án và nghi phạm khủng bố".
Khi một người bị đưa vào danh sách "đã chết" trong hệ thống An sinh Xã hội, họ sẽ bị các nhà tuyển dụng, chủ nhà, ngân hàng và các cơ quan liên bang từ chối, tức về cơ bản chấm dứt khả năng kiếm sống của họ tại Mỹ. Số An sinh xã hội (SSN) là một định danh quan trọng đối với người dân Mỹ, được sử dụng để khai báo thu nhập, xác định tư cách hưởng phúc lợi xã hội và nhiều mục đích khác. Hiện, có hàng trăm nghìn người đang sống bất hợp pháp tại Mỹ vẫn có số SSN do chính sách của các chính quyền trước. Đáng chú ý là hàng triệu người nhập cư không giấy tờ từ lâu đã đóng thuế và đóng góp vào các chương trình liên bang lớn của Mỹ như An sinh Xã hội như một cách để cải thiện hồ sơ nhập cư của họ.
Kể từ khi nhậm chức nhiệm kỳ tổng thống thứ hai hồi tháng 1/2025, ông Trump đã thực hiện những động thái mạnh mẽ nhằm thu hồi tình trạng pháp lý tạm thời của hàng trăm nghìn người nhập cư được phép vào Mỹ dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden.
Hiện tại, chính quyền Mỹ đang tiếp tục thực hiện các bước đi quyết liệt để gây sức ép buộc một số người nhập cư đó và những người khác có tình trạng pháp lý phải "tự trục xuất" bằng cách hủy bỏ hiệu quả số An sinh xã hội mà họ đã có được một cách hợp pháp. Mục tiêu của hành động này là nhằm cắt đứt những người đó khỏi việc sử dụng các dịch vụ tài chính quan trọng như tài khoản ngân hàng và thẻ tín dụng, cùng với quyền tiếp cận các phúc lợi của chính phủ.
Nỗ lực này xoay quanh một chiến thuật mới: sử dụng lại "hồ sơ chính về người chết" của hệ thống An sinh xã hội, vốn đã được sử dụng trong nhiều năm để theo dõi những người đã chết không còn được hưởng phúc lợi nữa, đồng nghĩa là những người đang sống sẽ bị đối xử như thể họ "đã chết". Do được thêm vào cơ sở dữ liệu về người chết, họ sẽ bị đưa vào danh sách đen, ngăn chặn họ kiếm tiền và chi tiêu dễ dàng hơn.
Những người di cư Venezuela đang chờ để được vào Mỹ thông qua ứng dụng CBP One, tại Ciudad Juárez, Mexico. (Ảnh: NYT)
Mặc dù các tài liệu cho thấy, những cái tên ban đầu chỉ giới hạn ở những người mà chính quyền Mỹ cho là tội phạm bị kết án và "nghi phạm khủng bố", nhưng các quan chức cho biết nỗ lực này có thể mở rộng để bao gồm những người di cư khác mà không được phép.
Đây là động thái mới nhất trong một loạt hành động mạnh tay của chính quyền ông Trump, được thúc đẩy bởi tỷ phú Elon Musk và Bộ Hiệu quả Chính phủ nhằm khai thác dữ liệu cá nhân từ lâu được coi là nằm ngoài giới hạn đối với các cơ quan quản lý nhập cư để thúc đẩy tầm nhìn của Tổng thống về một "cuộc đàn áp" người di cư hàng loạt. Trong tuần qua, một số quan chức cấp cao tại Sở Thuế vụ đã từ chức sau khi cơ quan thuế cho biết sẽ giúp xác định vị trí của những người nhập cư không có giấy tờ.
Trong một diễn biến khác chưa từng được báo cáo trước đây, Cơ quan An sinh Xã hội (SSA) đã đạt được thỏa thuận với Bộ An ninh Nội địa vào tháng 2 về việc cung cấp địa chỉ của 98.000 người cho Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan - cơ quan liên bang chịu trách nhiệm trục xuất những người nhập cư không có giấy tờ, theo các tài liệu và cuộc phỏng vấn của báo New York Times.
Bằng cách sử dụng dữ liệu an sinh xã hội để đóng băng người nhập cư, chính quyền Mỹ đang nỗ lực xóa bỏ những gì mà ông Trump chế giễu là chính sách "biên giới mở" của người tiền nhiệm Dân chủ.
Vai trò thực thi mới của Cơ quan An sinh xã hội đang làm dấy lên lo ngại rằng dữ liệu sai lệch có thể khiến mọi người, bao gồm cả công dân Mỹ, bị đưa vào danh sách "người đã chết" một cách nhầm lẫn hoặc không đúng cách, làm đảo lộn cuộc sống tài chính của họ.
Theo báo New York Times, nhiều thay đổi tại Cơ quan An sinh xã hội đang được thúc đẩy bởi tỷ phú Elon Musk, người được cho là đã đưa ra các thuyết âm mưu vô căn cứ về gian lận do những người nhập cư không có giấy tờ thực hiện và về việc cơ quan này gửi hàng tỷ USD cho những người đã chết. Tỷ phú, cố vấn hàng đầu của ông Trump, cũng đã nói mà không đưa ra bằng chứng về việc Đảng Dân chủ đã sử dụng cơ quan này để cấp số an sinh xã hội cho những người nhập cư, khiến họ đủ điều kiện nhận các chế độ phúc lợi để ở lại Mỹ, qua đó làm thay đổi cơ cấu dân số của đất nước.
Người di cư tại khu vực Tapachula, bang Chiapas, Mexico, trong hành trình tới Mỹ. (Ảnh: THX/TTXVN)
Trong thời gian nắm quyền, cựu Tổng thống Joe Biden đã cho phép nhiều người di cư nhập cảnh tạm thời vào Mỹ như một cách để khuyến khích họ tránh vượt biên trái phép. Những người đó đủ điều kiện để làm việc tại Hoa Kỳ, nhận số An sinh xã hội và trong một số trường hợp được hưởng các phúc lợi liên bang.
Hơn 500.000 người di cư từ Cuba, Nicaragua, Venezuela và Haiti... đã tham gia một trong những chương trình được gọi là chương trình ân xá trong chính quyền Biden, vốn cho phép họ được vào Mỹ sinh sống, nếu họ có nhà tài trợ tài chính và vượt qua các cuộc kiểm tra an ninh. 900.000 người di cư khác đã sử dụng CBP One, một ứng dụng điện thoại do chính quyền Biden sử dụng, để nhập cảnh tại các cảng và được trao cơ hội ở lại và làm việc tại Mỹ.
Chính quyền đương nhiệm của Tổng thống Trump đã nhắm mục tiêu vào cả hai chương trình. Trong đó, chương trình cho phép người di cư bay vào Mỹ - dự kiến sẽ kết thúc vào tháng này, và kế tiếp là chấm dứt tình trạng pháp lý đối với những người di cư đã ở đây, trong khi chờ các quyết định của tòa án. Các quan chức chính quyền Trump cũng đã bắt đầu thu hồi lệnh ân xá cho những người di cư nhập cảnh bằng ứng dụng CBP One.
Một viên chức Nhà Trắng trả lời báo New York Times rằng gần 1.000 người di cư đã nhận được các phúc lợi liên bang trị giá tổng cộng khoảng 600.000 USD trước khi lệnh ân xá của họ bị cắt, bao gồm Medicaid, bảo hiểm thất nghiệp và các khoản vay sinh viên liên bang - trung bình 600 USD cho mỗi người.
Trước đó, ngày 31/3, trong một bài đăng trên mạng xã hội, Bộ An ninh Nội địa Mỹ đã đưa ra cảnh báo về việc phạt những người di cư bị trục xuất 998 USD/ngày nếu họ không rời khỏi Mỹ và tịch thu tài sản của họ nếu không trả tiền phạt.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!