Rạn san hô Great Barrier bị ảnh hưởng sau thảm họa tẩy trắng nghiêm trọng vào năm 2024. (Ảnh: Grumpy Turtle Films)
Theo dữ liệu mới nhất từ cơ quan Coral Reef Watch thuộc chính phủ Mỹ, kể từ khi hiện tượng này bắt đầu vào tháng 1/2023 đến nay, các rạn san hô tại ít nhất 82 quốc gia và vùng lãnh thổ đã chịu đủ mức nhiệt để bị tẩy trắng - hiện tượng san hô mất màu do nhiệt độ nước biển tăng cao kéo dài.
Tẩy trắng san hô được ví như "cơn cháy rừng dưới nước", lan rộng khắp Thái Bình Dương, Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương. Các nhà khoa học cho biết đây là sự kiện tẩy trắng lần thứ 4 trong lịch sử, với quy mô vượt xa các lần trước: 84% các rạn san hô bị ảnh hưởng, so với 68% trong giai đoạn 2014 - 2017, 37% vào năm 2010 và 21% vào năm 1998.
Ngay cả những khu vực từng được coi là "nơi trú ẩn nhiệt" như Raja Ampat (Indonesia) hay Vịnh Eilat (Israel) cũng không tránh khỏi. Điều này cho thấy tình trạng nóng lên toàn cầu đã vượt mức an toàn đối với hệ sinh thái biển nhạy cảm này.
(Ảnh: Lorenzo Alvarez-Filip)
Tại Australia, Rạn san hô Great Barrier đã ghi nhận sự kiện tẩy trắng diện rộng lần thứ 6 trong vòng 9 năm. Bờ biển Ningaloo - một di sản thế giới khác của Australia - cũng ghi nhận mức nhiệt cao kỷ lục trong thời gian gần đây.
Các nhà khoa học mô tả cảnh tượng dưới nước giờ đây là "các nghĩa địa san hô" - nơi từng rực rỡ màu sắc giờ chỉ còn lại màu trắng nhợt nhạt và hoang tàn. Họ gọi đây là "nỗi đau sinh thái" thật sự, khi tận mắt chứng kiến các rạn san hô quen thuộc chết dần sau nhiều năm nghiên cứu và bảo tồn.
Theo các cuộc khảo sát tại Florida (Mỹ), trung bình 1 trong 5 rạn san hô đã bị mất. Tại Mexico, một số khu vực mất từ 50% đến hơn 90% san hô. Trên Quần đảo Chagos ở Ấn Độ Dương, gần 25% san hô bị tiêu diệt chỉ trong năm 2023.
Nhiều chuyên gia kêu gọi các nhà lãnh đạo toàn cầu hành động mạnh mẽ hơn trong việc giảm thiểu khí thải carbon, hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch và tăng cường đầu tư vào năng lượng sạch. Bởi nếu không có giải pháp quyết liệt, hệ sinh thái biển quan trọng này sẽ khó có thể phục hồi.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!