Khi nào cần xét nghiệm testosterone?

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Xuân Ninh, Viện Y học ứng dụng Việt Nam: Testosterone đóng vai trò trong việc hình thành các đặc điểm về lông tóc, khối lượng và sức mạnh cơ. Quá ít testosterone ở nam giới hoặc quá nhiều ở phụ nữ có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Testosterone cũng giúp phụ nữ đảm bảo mật độ xương, giúp cơ săn chắc và có đủ năng lượng. Nam giới có nồng độ testosterone thấp có thể bị giảm các đặc điểm này nhưng khi quá nhiều ở phụ nữ có thể gây ra sự phát triển quá mức về lông tóc, khối cơ.

Testosterone đóng một vai trò quan trọng trong sức khỏe sinh sản và tình dục, như: kích thích ham muốn, làm ham muốn dâng cao và làm tăng khoái cảm tình dục.

Bạn có thể phải làm xét nghiệm testosterone nếu xuất hiện các đặc điểm cho thấy nồng độ hormon này không nằm trong giới hạn bình thường.

Nồng độ testosterone bình thường và bất thường

Nồng độ testosterone bình thường nằm trong khoảng 300-1.000 ng/dl ở nam giới và 15-70ng/dl ở phụ nữ.

Ở nam giới, vấn đề gặp phổ biến nhất là nồng độ testosterone thấp, gây các ảnh hưởng đến khả năng tình dục và sinh sản. Bao gồm: giảm hứng thú tình dục, không có khả năng cương cứng dương vật, vô sinh, mệt mỏi, giảm năng lượng và hứng thú trong hoạt động hàng ngày.

Những phụ nữ có quá nhiều testosterone có thể bị phát triển lông tóc nhiều trên mặt và toàn bộ cơ thể, giọng nói trầm hơn, vòng ngực nhỏ hoặc nhiều mụn trứng cá. Những biểu hiện này thường gặp trong hội chứng buồng trứng đa nang, bệnh còn có thể dẫn đến khó thụ thai và kinh nguyệt bất thường.

Nồng độ testosterone quá cao hoặc quá thấp ở nam và nữ có thể chỉ ra những vấn đề nghiêm trọng khác nhau. Nồng độ hormon này quá cao có thể là dấu hiệu của ung thư buồng trứng hoặc ung thư tinh hoàn. Một số bệnh lí mạn tính hoặc vấn đề của tuyến yên có thể dẫn đến nồng độ testosterone thấp.

Những dấu hiệu của lượng testosterone bất thường ở trẻ em thường biểu hiện rõ rệt hơn. Xét nghiệm testosterone thường được chỉ định ở những trẻ có dấu hiệu phát triển bất thường, ví dụ như dậy thì muộn. Những trẻ trai có nồng độ hormon này thấp có thể bị dậy thì muộn, không có lông nách, lông mu, và khối cơ phát triển kém; nhưng khi quá nhiều testosterone lại gây dậy thì sớm và mạnh mẽ hơn bình thường. Những trẻ nữ có thể chậm có kinh nguyệt hoặc quá nhiều lông tóc nếu lượng testosterone cao.

Quá nhiều testosterone trong hội chứng tăng sản thượng thận bẩm sinh

Đôi khi lượng testosterone quá cao có thể gây ra do hội chứng tăng sản thượng thận bẩm sinh. Trẻ nam sẽ có dương vật lớn hơn bình thường và trẻ nữ có bất thường bộ phận sinh dục khi mới sinh. Tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ mà có thể biểu hiện giọng nói trầm hơn ở nam và phát triển lông tóc trên mặt ở nữ.

Bệnh có thể được chẩn đoán sớm ở trẻ em thông qua các triệu chứng như mất nước, ăn uống kém và các triệu chứng khác. Những trẻ có triệu chứng này thường còi cọc mặc dù chúng có thể có chiều cao tốt khi còn nhỏ.

Xét nghiệm testosterone được tiến hành như thế nào?

Xét nghiệm testosterone cũng được thực hiện đơn giản như một xét nghiệm máu thông thường và được làm vào buổi sáng khi hormon này có nồng độ cao nhất. Đôi khi, xét nghiệm được làm lại để đánh giá chính xác hơn tình trạng hormon trong cơ thể bạn.

Trước khi làm kiểm tra, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn ngừng uống bất kì loại thuốc nào có thể làm ảnh hưởng đến lượng hormon trong máu. Tùy thuộc vào những triệu chứng của bạn mà bác sĩ sẽ có những thăm khám lâm sàng phù hợp.

Những yếu tố ảnh hưởng đến lượng testosterone

Các bệnh lí về gan, nghiện rượu và các thuốc steroid cũng có thể làm giảm lượng testosterone trong cơ thể. Nhưng một số thuốc khác như thuốc chống co giật lại làm tăng nồng độ testosterone.

Bạn nên đến bác sĩ để kiểm tra nồng độ testosterone của mình nếu bạn nghi ngờ mình có biểu hiện bất thường hoặc con của bạn có các vấn đề về phát triển thể chất. Phát hiện những triệu chứng này càng sớm thì việc điều trị càng mang lại nhiều hiệu quả.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!