Xung đột thương mại toàn cầu ngày càng có nguy cơ lan rộng sau khi phía Mỹ chưa có dấu hiệu muốn thay đổi kế hoạch áp thuế hay hạ nhiệt với các mức thuế quan đã công bố ngày 2/4. Nhưng diễn biến đã nóng lên thêm một bậc, đặc biệt là trong quan hệ song phương Mỹ - Trung Quốc. Trung Quốc- nền kinh tế thứ 2 thế giới - bày tỏ quan điểm kiên quyết, mở cửa với đàm phán nhưng không nhượng bộ, thậm chí tuyên bố sẽ đáp trả tương đương với từng mức thuế leo thang của Mỹ.
Xung đột thuế quan đã diễn ra gần 3 tháng qua giữa Mỹ với rất nhiều đối tác thương mại như Canada, Mexico hay EU. Nhưng theo báo chí phương Tây, xung đột thương mại Mỹ - Trung Quốc bây giờ mới thực sự leo thang.
Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định: "Với Trung Quốc, nếu họ không dỡ bỏ mức thuế quan 34%, chúng tôi sẽ áp thêm 50% thuế lên hàng hoá của họ".
Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc CCTV trích dẫn lời của người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết, nếu Mỹ thực sự tăng thuế, Trung Quốc sẽ kiên quyết thực hiện các biện pháp đáp trả để bảo vệ lợi ích của mình.
Trong khi đó, phía Mỹ cũng tuyên bố, mọi cuộc đối thoại với Trung Quốc liên quan tới việc đề nghị gặp gỡ đàm phán đều sẽ bị huỷ bỏ.
Theo giới quan sát, Trung Quốc hiện đang tập trung phát triển các trụ cột kinh tế nội địa để tăng cường sức chống chịu với áp lực thuế quan từ Mỹ.
Ông Vũ Minh Khương - Giáo sư trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore - cho biết: "Trung Quốc là thị trường có 1,4 tỷ dân. Họ có những cái trụ cột để tăng sức chống chịu. Trung Quốc đã được rèn luyện cả chục năm nay rồi và họ chuẩn bị tâm thế khá tốt. Thêm nữa là họ nhập khẩu từ Mỹ cũng khá nhiều cho nên họ cảm thấy mức độ này họ vẫn có thể bình tĩnh được, trong khi năng lực sản xuất, thích ứng của Trung Quốc vẫn còn rất cao".
Theo Bloomberg, Trung Quốc đã cấm nhập khẩu thịt gà và cao lương từ một số công ty của Mỹ, đưa thêm vào danh sách đen một số doanh nghiệp khác của Mỹ và kiểm soát việc xuất khẩu đất hiếm, một khoáng sản vô cùng quan trọng trong việc sản xuất ô tô điện, điện thoại thông minh và là loại tài nguyên mà Trung Quốc đang nắm giữ tới 70% tổng sản lượng trên toàn cầu. Đây không chỉ là cuộc đua thuế quan mà còn là cuộc đua công nghệ.
Ông Phạm Quang Vinh - nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao - cho rằng: "Câu chuyện cạnh tranh Mỹ - Trung lần này về mặt công nghệ chắc là sẽ rất lớn. Trung Quốc nhấn mạnh 2 vòng tuần hoàn về kinh tế: vừa phát triển hội nhập, vừa xây dựng năng lực bên trong".
Tương lai của xung đột thương mại này sẽ ra sao vẫn còn là một ẩn số. Nhưng rõ ràng, việc Trung Quốc đưa yếu tố đất hiếm làm đòn bẩy đã khiến cho tình hình trở nên phức tạp và khó đoán hơn bao giờ hết. Đánh giá về động thái "ăn miếng trả miếng" giữa hai nền kinh tế lớn trên thế giới, giới chuyên gia nhận định, điều này sẽ đẩy nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu trở nên rõ rệt hơn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!