Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng trình bày Tờ trình của Chính phủ. Ảnh: Hồ Long
Bảo đảm khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá
Sáng 15/2, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã trình bày trước Quốc hội Tờ trình tóm tắt về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Việc xây dựng Nghị quyết nhằm thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia để khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thực sự trở thành động lực để hoàn thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Các chính sách phải ưu đãi vượt trội để tháo gỡ, giúp những việc lớn chuyển động sẽ tác động đến các hoạt động khác thay đổi theo. Với tinh thần đổi mới sáng tạo sẽ giúp Việt Nam thực hiện khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thành công với hạ tầng số phát triển tiên tiến, công nghiệp công nghệ số Việt Nam phát triển, hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong các năm tiếp theo.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, việc xây dựng Nghị quyết cần đảm bảo kịp thời thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW vào thực tiễn. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Bảo đảm khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế xã hội. Bảo đảm tính khả thi, hiệu quả của các chính sách.
Dự thảo Nghị quyết gồm có 4 Chương và 19 Điều, bao gồm hai nội dung liên quan đến hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và hoạt động chuyển đổi số quốc gia.
Về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, dự thảo Nghị quyết quy định về cơ chế tự chủ của tổ chức nghiên cứu KH&CN theo hướng giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tổ chức, cán bộ, tài chính, chuyên môn. Quy định viên chức, viên chức quản lý làm việc tại tổ chức KH&CN công lập được tham gia thành lập, quản lý, điều hành doanh nghiệp để thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Bổ sung quy định về miễn trừ trách nhiệm khi xảy ra rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Quy định nguyên tắc về áp dụng khoán chi đối với nhiệm vụ KH&CN sử dụng ngân sách nhà nước, bao gồm cả nội dung khoán chi đến sản phẩm cuối cùng…
Về chuyển đổi số quốc gia, dự thảo Nghị quyết quy định, đối với hoạt động chuyển đổi số quốc gia, bao gồm: nền tảng số dùng chung, chỉ định thầu cho các gói thầu. Đối với hoạt động phát triển hạ tầng số, bao gồm: hạ tầng 5G, cáp viễn thông kết nối quốc tế trên biển, thí điểm dịch vụ viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp. Đối với hoạt động phát triển công nghiệp công nghệ số chiến lược (bán dẫn): Ngân sách trung ương hỗ trợ để xây dựng Nhà máy chế tạo chip bán dẫn quy mô nhỏ.
Làm rõ quy định chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ
Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) Lê Quang Huy cho biết, Ủy ban KH,CN&MT tán thành với sự cần thiết, cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn để ban hành Nghị quyết và tán thành việc thông qua Nghị quyết tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9.
Liên quan cơ chế, chính sách trong khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Ủy ban KH,CN&MT nhất trí với các cơ chế, chính sách về vấn đề này, tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, làm rõ một số vấn đề.
Theo đó, về cơ chế tự chủ của tổ chức khoa học và công nghệ công lập, đề nghị làm rõ nội hàm của quy định "được giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm ở mức độ cao nhất" để thống nhất cách hiểu.
Về chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ (Điều 6), đề nghị làm rõ cơ quan nào quyết định cho tổ chức, cá nhân được miễn trách nhiệm dân sự; cần quy định để xác định được tổ chức, cá nhân đã làm, đã nỗ lực hết sức, đã thực hiện đầy đủ quy trình, quy định nhưng vẫn xảy ra rủi ro.
Về ưu đãi thuế cho hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (Điều 11), có ý kiến cho rằng không nên quy định ưu đãi thuế cho doanh nghiệp vì đã được hưởng các ưu đãi trong sử dụng Quỹ phát triển KHCN của doanh nghiệp.
Liên quan cơ chế, chính sách trong chuyển đổi số quốc gia, về hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp tham gia phát triển nhanh hạ tầng mạng 5G (Điều 14), Ủy ban KH,CN&MT đề nghị có cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc sử dụng vốn hỗ trợ; làm rõ căn cứ quy định mức hỗ trợ; cân nhắc quy định này vì doanh nghiệp có thể tự đầu tư, có thể sử dụng Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích hỗ trợ các doanh nghiệp này.
Về chính sách hỗ trợ dự án công nghiệp công nghệ số chiến lược có tính chất đặc biệt (Điều 17), Ủy ban KH,CN&MT đề nghị cân nhắc vì chính sách này hiện đang được quy định ở dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số, để phát huy hiệu quả thì cần có thời gian đủ dài; làm rõ căn cứ xác định mức hỗ trợ tối đa; không quy định tên Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội trong Nghị quyết; bổ sung quy định đầu tư từ ngân sách trung ương để xây dựng các phòng thí nghiệm bán dẫn dùng chung.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!