Khi chiến thuật không cứu nổi… điểm yếu cá nhân
NBA luôn là cuộc chơi của những ngôi sao, nhưng Playoffs lại là sàn diễn của những sai lầm, những sự tận dụng, xoáy sâu vào chi tiết nhỏ nhất – nơi một cú xoay hông chậm nửa nhịp hay một ánh mắt lạc nhịp cũng có thể định đoạt vận mệnh cả mùa giải.
Điều đó chưa bao giờ đúng hơn tại NBA Playoffs 2025. Các con số không nói dối: Trong hai mùa giải gần nhất, 16 đội lọt vào vòng Playoffs với ít nhất hai cầu thủ phòng thủ dưới chuẩn (theo chỉ số D-DRIP thấp hơn -0.4) thì… 11 đội bị loại ngay vòng đầu. Chỉ duy nhất một đội – Denver Nuggets với đầu tàu là Nikola Jokic – đi đến ngôi vô địch dù gánh hai mắt xích yếu phòng ngự.
Sacramento Kings – Thảm kịch từ LaVine và DeRozan
Kings có thể đã quá mộng mơ khi tin rằng sự kết hợp giữa Zach LaVine và DeMar DeRozan – hai “lính gác vòng ngoài” mang phong cách biểu diễn hơn phòng thủ – sẽ mang lại khác biệt. Nhưng thực tế ở trận Play-in với Dallas Mavericks đã phơi bày tất cả.
Bị “nướng” 120 điểm, Dallas bắn ba điểm như tập ném: 50% chính xác! Không hệ thống nào gánh nổi khi bộ đôi chủ lực liên tục bị tấn công vào điểm yếu phòng thủ. Điều gì đến cũng đến – Kings bị loại, và giấc mộng lãng mạn kết thúc trước cả khi Playoffs thật sự bắt đầu.
Pistons – Câu chuyện cổ tích dễ tan như bọt biển
Detroit đã gây bất ngờ khi lọt vào Top 10 đội phòng thủ tốt nhất mùa chính. Nhưng xét về cá nhân, đây là đội bóng có thể trở thành ví dụ "giáo khoa" cho thuyết: "Hai kẻ yếu phòng thủ là quá nhiều."Cade Cunningham, Tim Hardaway Jr., và Malik Beasley đều là những điểm ngắm lý tưởng cho đối thủ. Ngay cả khi có Ronald Holland II hay Ausar Thompson hỗ trợ – bộ đôi trẻ này lại mang đến vấn đề mới: thiếu hỏa lực tấn công. Một chiếc chăn không thể vừa che chân vừa trùm đầu.
(Theo Opta Analyst, Trae Young đang là người có tỉ lệ phòng ngự thành công thấp nhất tại NBA)
Hawks và Heat – Cuộc chơi mạo hiểm với lửa
Trae Young – “họa thủ tấn công” đích thực – lại chính là cầu thủ có chỉ số D-DRIP thấp nhất trong tất cả các suất đá chính còn lại ở Playoffs. Atlanta còn bổ sung tân binh Zaccharie Risacher – một tài năng phòng ngự đang... học việc.
Miami thì đặt cược vào Andrew Wiggins – người đang phục hồi sau chấn thương. Nếu Wiggins không trở lại phong độ đỉnh cao như từng thấy ở Warriors, thì Heat cũng chỉ như một quả pháo hoa chưa kịp nổ đã tắt lịm.
Cavaliers – Một pháo đài với bức tường mẻ?
Đội bóng duy nhất trong danh sách còn đủ khả năng cạnh tranh chức vô địch. Nhưng cũng như bao lâu nay, bộ đôi Garland – Mitchell vẫn là điểm yếu phòng ngự bị khai thác không thương tiếc. Dù cả hai đã cải thiện đáng kể (Garland từ -0.7 lên -0.4 D-DRIP), họ vẫn là hai mắt xích dễ bị "ghim" khi các hàng công hiện đại giờ không chỉ tìm cách ghi điểm – mà còn “xẻ thịt” điểm yếu một cách tàn nhẫn. Sự trở lại của De’Andre Hunter có thể là chiếc khóa cần thiết, nhưng DRIP không hề ưu ái anh – và thực tế trận đấu sẽ trả lời rõ hơn cả con số.
Khi thiên tài phòng ngự trở thành lợi thế quyết định
Để hình dung rõ hơn về tác động của tài năng phòng ngự cá nhân đến thành công trong giai đoạn playoff, ta cần quay trở lại một trong những ví dụ điển hình: Nikola Jokic và Denver Nuggets. Như đã đề cập, họ từng thành công dù mang trong đội hình hai cá nhân phòng ngự dưới trung bình là Jamal Murray và Michael Porter Jr. Nhưng để đạt được điều đó, Nuggets phải vận hành như một chiếc đồng hồ Thuỵ Sĩ – nơi mọi bánh răng đều ăn khớp hoàn hảo và đặc biệt là họ sở hữu “nhạc trưởng thiên tài” Jokic – người làm lu mờ mọi lỗ hổng.
Không phải đội nào cũng may mắn như Denver. Với sự phát triển nhanh chóng của chiến thuật tấn công hiện đại, các đội bóng NBA giờ đây có quá nhiều công cụ để “soi lỗ hổng” phòng ngự của đối phương. Chỉ cần một hậu vệ xoay người chậm nửa giây hoặc một cầu thủ thiếu ý thức bọc lót, toàn bộ cấu trúc phòng ngự có thể sụp đổ. Thế nên, một cá nhân yếu kém đã đủ nguy hiểm, còn hai thì thực sự là lời mời gọi cho bi kịch.
Chuyên môn hay phong cách?
Một câu hỏi đặt ra: liệu khả năng phòng ngự cá nhân có thể được thay đổi nhờ huấn luyện hay chỉ là vấn đề bẩm sinh và “phong cách”? Câu trả lời có lẽ nằm ở giữa. Những cầu thủ như Max Strus và Darius Garland không sinh ra đã là “defensive stoppers”, nhưng qua thời gian, họ hiểu được vai trò của mình, chấp nhận hạn chế và tìm cách bù đắp bằng tinh thần, kỷ luật vị trí và nỗ lực liên tục.
Đây chính là điểm mấu chốt: Bạn không cần phải là Bruce Bowen hay Kawhi Leonard, nhưng bạn không thể là gánh nặng. Trong môi trường mà mỗi pha tấn công đều được phân tích kỹ đến từng pixel video, sự dễ dãi trong phòng ngự gần như đồng nghĩa với… chia tay sớm.
Dù bóng rổ là môn thể thao đồng đội, năm 2025 này đánh dấu một chuyển biến rõ rệt: phòng ngự không còn là nơi để trốn tránh trách nhiệm cá nhân. Mỗi cầu thủ phải là một mắt xích vững chắc. Một bước hụt, một pha xoay người sai, một tình huống không kịp đổi người – và đối phương có thể biến điều đó thành ba điểm ngay lập tức.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!